4 Kasım 2015 Çarşamba

 DİL BİLGİSİ NEDİR?

 Dil bilgisi; bir dilin dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma öğrenme alanlarını destekleyen kurallar bütünüdür. Öğrenci açısından Türkçenin yapısını oluşturan ve işleyiş kurallarını tanımlayan bilgilere sahip olmak oldukça önemlidir ancak daha da önemli olan bu kuralların konuşma, yazma, dinleme ile ilgili dil etkinliklerinde uygulanmasıdır. Dolayısıyla dil bilgisi öğretimi kuramsal bilgilere değil, uygulamaya dayanmalıdır. Bu amaçla dil bilgilerinin öğretiminde, kuralların verilmesinin yanında bu kuralların kelime, cümle ve metin düzeyindeki uygulamaları amaçlanmıştır. Dil bilgisiyle ilgili kazanımların değerlendirilmesinde, kuralların metin veya cümle bütünlüğü ve bağlamı içerisinde ele alınması diğer becerileri desteklemesi açısından oldukça önemlidir.
6.SINIF DİL BİLGİSİ AMAÇ VE KAZANIMLARI
  • Kelimenin yapı özellikleriyle ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama
  1. Kök ve eki kavrar.
  2. İsim kökü ile fiil kökünü ayırt eder.
  3. Yapım eki ile çekim ekini ayırt eder.
  4. Gövdeyi kavrar.
  5. Yapım eklerinin işlevlerini ve kelimeye kazandırdığı anlam özelliklerini kavrar.
  6. Birleşik kelimeyi kavrar.
  7. Basit, türemiş ve birleşik kelimeleri ayırt eder.
  • Kelime türleriyle ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama
  1. İsimlerin cümledeki işlevlerini kavrar, isimleri işlevlerine uygun olarak kullanır.
  2. Zamirlerin cümledeki işlevlerini fark eder, zamirleri işlevlerine uygun olarak kullanır.
  3. Hal eklerinin işlevlerini kavrar.
  4. İyelik eklerinin işlevlerini kavrar.
  5. İsim tamlamalarının kuruluş ve anlam özelliklerini kavrar.
  6. Sıfatların cümledeki işlevlerini fark eder, sıfatları işlevlerine uygun olarak kullanır.
  7. Sıfat tamlamalarının kuruluş ve anlam özelliklerini kavrar.
  8. Edat, bağlaç, ünlemlerin işlevlerini ve cümleye kazandırdıkları anlam özelliklerini kavrar; bu kelimeleri işlevlerine uygun olarak kullanır.
  9. Kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanır. 


ÇALIŞMA KİTABININ DİL BİLGİSİ YÖNÜNDEN İNCELENMESİ
1.TEMA: ZAMAN VE MEKAN

1.METİN: KELEBEK İLE KAR TANESİ



          Kazanımı: Kök ve eki kavrar.



Etkinlikte verilen kelimelerin ek ve köklerine ayrılması istenmiştir. Öğrencilere kelimeleri ek ve köklerine ayırabilme becerisi kazandırılmaya çalışılmıştır. Etkinlik, 6.sınıf düzeyine uygundur, konuyu kavratması açısından da başarılıdır. Ancak örnek kelimeler ana metinde yer almayan kelimelerden seçilmiştir, örnek kelime sayısı da yetersizdir. Bu sebeple örnek kelimelerin ana metinde yer alan kelimelerden seçilmesi ve örnek kelime sayısının arttırılması  konunun daha iyi kavranmasını sağlayacaktır.

2.METİN: AKŞAMLA GELEN

            Kazanımı: İsim kökü ve fiil kökünü ayırt eder.Bu etkinlikte isim kökleri ve fiil köklerini ayırt edebilme becerisi kazandırılmaya çalışılmıştır. Kökün bulunup ayrı bir sütuna yazılması 6.sınıf öğrencisi için kökü ayırt edebilme açısından kolaylık sağlamıştır. Bu bakımdan öğrencilerin seviyesine uygundur.

3.METİN: ANADOLU ADI

            Kazanımı: Yapım eki ve çekim ekini ayırt eder.



Bu etkinlikte ana metinde yer alan çeşitli cümleler verilmiştir. Bu cümlelerde koyu renk ile yazılan eklerin çekim eki mi yapım eki mi olduğunun bulunması ve aralarındaki farkların kavranması amaçlanmıştır. Metinde geçen cümlelerin etkinlikte örnek olarak kullanılması, öğrencilerin metinle etkinlik arasında çağrışım yapmalarını sağlamış, konuyu kavramalarını da kolaylaştırmıştır. Cevapların yazılacağı kutucukların numaralandırılması yerine yapım eki ve çekim eki diye adlandırılması, öğrencilerin neyi nereye yazacaklarını görmeleri açısından kolaylık sağlayacaktır. Bu haliyle etkinliğin yapılma süresi uzamıştır. Ayrıca kutucuğa madde başlarını yazma yerine ekleri veya eklerin geçtiği kelimeleri yazmaları daha faydalı olacaktır.






Bu etkinlikte bir önceki etkinlikte yer alan ekleri kullanarak bir düşünce yazısı yazılması istenmiştir. Öğrendikleri ekleri düşünce yazısı kullanarak yazmaları konuyu pekiştirecek aynı zamanda yazma becerilerini de geliştirecektir. Ancak seviyelerine göre zor bir etkinliktir.


4.METİN (DİNLEME): OKUL

      Kazanımı: Gövdeyi kavrar.
      

Bu etkinlikte öğrencilerden gövde hakkındaki bilgilerini kullanarak verilen örnek köklere yapım eklerini eklemeleri ve eklerin isim gövdesi veya fiil gövdesi olduklarını belirtmeleri istenmiştir. İsim gövdesi ve fiil gövdesini ayırt etme, gövdeyi yerinde kullanma açısından yararlı bir etkinliktir. Aynı zamanda öğrencilerin köklere ek getirerek gövde oluşturması kelime dağarcıklarını etkin bir şekilde kullanmalarını sağlayacaktır.


2.TEMA: ATATÜRK



1.METİN: MİLLİ TARİH


      Kazanımı: Edat, bağlaç, ünlemlerin işlevlerini ve cümleye kazandırdıkları anlam özelliklerini kavrar; bu kelimeleri işlevlerine uygun olarak kullanır.


Bu etkinlikte "de" bağlacının kullanıldığı cümlelerdeki "de" bağlacının yazımıyla ilgili yanlışların bulunması istenmiştir. De bağlacının yanlış kullanıldığı cümlelerin yanına çarpı işaretinin konmasıyla birlikte de bağlacının doğrusunun da  yazılması 6.sınıf öğrencileri için daha uygundur. Görsel olarak ifade edilmesi bilginin kalıcılığını arttıracaktır.

2.METİN: MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

       Kazanımı: Birleşik kelimeyi kavrar.

Bu etkinlikte örnek cümleler verilip bu cümleler içinde geçen birleşik kelimelerin bulunması istenmiştir. Birleşik kelimelerin hazır bir şekilde verilmemesi, öğrencinin bu kelimeleri kendisinin bulması yeni öğrendiği bilgileri kullanılabilir hale getirecektir. Bu açıdan uygun bir etkinliktir.


Bu etkinlikte içinde birleşik kelimelerin yer aldığı cümleler kurulması istenmiştir. Öğrencilerin yeni öğrendiği birleşik kelimeleri cümle içinde kullanmaları konuyu pekiştirmelerini aynı zamanda yazma becerilerini geliştirmelerini sağlayacaktır. Ancak birleşik kelimelerin öğrenimi ve kavranması açısından öğrencinin kendisinin birleşik kelime seçip cümle içinde kullanması uygun değildir. Çünkü konuyu yeni öğrendiği için birleşik kelime bilgisi zayıftır. Bu nedenle farklı birleşik kelime örnekleri verilip bunların cümle içinde kullandırılması daha etkili olacaktır. Aynı zamanda birleşik kelime dağarcığını geliştirecektir.

3.METİN: ATATÜRK'TEN ANILAR


     Kazanımı: Yapım eklerinin işlevlerini ve cümleye kazandırdığı anlam özelliklerini kavrar.


 Bu etkinlikte verilen kelimeleri kök ve eklerine ayırmaları köklerin isim kökü mü fiil kökü mü olduklarını yazmaları istenmiştir.


Bu etkinlikte ek ve köklerine ayrılan kelimelerden hangilerinin aldıkları yapım ekleri dolayısıyla kökü isimken yeni bir isme, kökü isimken fiile, kökü fiilken yeni bir fiile ve kökü fiilken isme dönüştüğünün belirlenmesi istenmiştir.



 Son olarak bu etkinlikte kök ve eklerine ayrılmış olan kelimelerin bazılarının kökleri ile yapım eki almış yeni hallerinin sözlükteki anlamlarını belirleyerek yapım eklerinin kelimelere ne gibi özellikler kazandırdıklarını yazmaları istenmiştir.

Bu üç etkinlik de ekleri ve kökleri yeni öğrenen öğrencilerin öğrendikleri bilgileri uygulayarak konuyu pekiştirmelerini sağlayacaktır. Konular etkinliklerde aşamalı olarak ele alındığı için çözümlerken zorlanmayacaklardır. bu açıdan seviyelerine uygun etkinliklerdir.

4.METİN: ATATÜRK'ÜN KÜLTÜR VE SANAT ANLAYIŞI 

Kazanımı: Kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanır.


Bu etkinlikte içinde isim, sıfat, zamir, edat, bağlaç ve ünlem türünden en az birer kelimenin de yer aldığı kısa bir olay yazısı yazılması istenmiştir. Kelime türlerinin hepsinin kullanımı öğrencilerin onları hem birbirinden ayırt etmesini hem de kendi başına cümle içinde kullanmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda öğrencilerin öğrendiklerini uygulaması adına son derece faydalı olacaktır. Ayrıca bu etkinlik yazma becerilerine de katkıda bulunacaktır.  

3.TEMA: SEVGİ



1.METİN: ESKİCİ


      Kazanımı: Basit, türemiş ve birleşik kelimeleri ayırt eder.



Bu etkinlikte basit, türemiş ve birleşik kelime yapılarını sadece tanımları verilerek gruplandırılması istenmiştir. Tanımlara göre öğrencilere kelime yapıları sezdirilmiştir. Kelimelerin renkli kutulara yazılması görsel açıdan etkinliğe estetik katmış ve bu etkinliği daha eğlenceli hale getirmiştir.


Bu etkinlikte kelimelerin basit, türemiş ve birleşik olmaları bakımından sınıflandırılmaları istenmiştir. Kelime yapısını yeni öğrenen öğrenciler için yerleştirme yoluyla yapılacak olan bu etkinlik kolaylık sağlamıştır. Renkli tabloların kullanılması etkinliği görsel açıdan zengin hale getirmiştir.


2.METİN: BEN ÖĞRETMENİM ÇOCUKLAR

Kazanımı: İsimlerin cümledeki işlevlerini kavrar, isimleri işlevlerine uygun olarak kullanır.
Zamirlerin cümledeki işlevlerini fark eder, zamirleri işlevlerine uygun olarak kullanır.



Bu etkinlikte cümlelerde yer alan zamirlerin hangi işlevle ilişkili olduğunu belirten maddelerle eşleştirilmesi istenmiştir. 6.sınıf öğrencileri uzun tanım cümlelerini zor kavrayacak düzeydedir. İşlevini belirten cümlelerin kısa olması daha uygun olacaktır. Etkinliğin biçimi zamirlerin kavramaları açısından faydalıdır.


Verilen zamirlerin cümle içinde kullanılması ve işlevlerinin belirtilmesi istenmiştir. Verilen zamirler ile yeni cümle  oluşturulması zamirlerin kavranması ve öğrendiklerini uygulama açısından verimli bir etkinlik olmuştur.



3.METİN: GURBETTEN MEKTUP VAR

    Kazanımı: Hal eklerinin işlevlerini kavrar.




Hal eklerinin hepsinin kullanımı; öğrencilerin hem hal eklerini ayırt etmesi hem hal eklerini cümle içinde kullanması hem de öğrendiklerini uygulaması adına faydalı olmuştur. Ayrıca öğrencilerin yazma becerilerinin gelişmesine ve hayal, duygu, düşünce dünyalarını ifade etmesine olanak sağlamıştır.




 Hal eklerinin cümlelerde hangi işlevleriyle kullanıldığının belirtilmesi istenmiştir. Bu etkinlik 6.sınıf öğrencisi adına zor bir etkinliktir. 6.sınıf öğrencisi öğrendiklerini uygulama adına daha çok yönlendirilmeli, hal eklerinin işlevlerini tanım yaparak belirtmesi öğrenciler için güç olacaktır. Bunun yerine cümlede yer verdiği hal eklerini tür bakımından incelemesi veyahut işlevlerin sezdirilmesi daha uygundur.





4.METİN: BAYRAĞIMIZIN ALTINDA

Kazanımı: İyelik eklerinin işlevlerini kavrar.




Bu etkinlikte verilen eklerin cümle içindeki boşluklara uygun bir şekilde yerleştirilmesi istenmiştir. Kolaylıkla yapabilecekleri zevkli bir etkinliktir ancak 6.sınıf düzeyi için fazla basit kalmıştır. Öğrenciler ses uyumuna göre ekleri kelimelere yerleştirebilirler bu da konunun  kavranmasını olumsuz etkiler. Bunun yerine kelimeler verilip  bu kelimelerdeki hal eklerinin bulunması daha etkili olurdu. 

Bu etkinlikte önceki etkinlikte kullanılan eklerin cümledeki görevlerinin belirtilmesi istenmiştir. Önceki etkinlikten hareketle yapılacak olan bu etkinlik önceki bilgileri harekete geçirmek ve bu bilgileri yeni etkinlikte kullanarak pekiştirmek adına yararlı olmuştur.



Bu etkinlikte önceki etkinliklerde öğrendiği eklerin tümünün yer aldığı bir hikaye yazmaları istenmiştir. Öğrendiklerini pekiştirmeleri ve yazma becerilerini geliştirmeleri açısından uygun bir etkinliktir.

4.TEMA: DUYGULAR



1.METİN: YIRTICI İŞKEMBE ÇELEBİ EFENDİ


      Kazanımı: İsim tamlamalarının kuruluş ve anlam özelliklerini kavrar.



Bu etkinlikte resimlerin altlarındaki kelimeleri kullanarak bu resimlere uygun isim tamlaması oluşturulması ve tamlama türünün belirtilmesi istenmiştir. Görsel açıdan zengin, resimlerin kalitesi yüksek ve resimler tamlamayı ifade açısından uygundur.



Bu etkinlikte iki isim tamlaması arasında anlam bakımındaki fark buldurulmaya çalışılmıştır.

Önceki etkinlikte bu konuyu öğrenen öğrenciler bu etkinliği kolaylıkla yapabilirler. Ancak konuyu daha iyi kavramaları açısından örnek sayısı çoğaltılabilirdi.


2.METİN: KAŞAĞI


      Kazanımı: İsim tamlamalarının kuruluş ve anlam özelliklerini kavrar.




Bu etkinlikte metinde geçen isim tamlamalarının bulunması ve bu tamlamaların türünün belirtilmesi istenmiştir. Öğrencilere isim tamlamaları örneklerinin hazır bir şekilde sunulmaması tamlamaları metnin içinden kendilerinin bulması onları daha aktif hale getirecek ve öğrendiklerini uygulamaya dökme imkanı sunacaktır. Ayrıca okuma becerilerini de geliştirecektir.




Bu etkinlikteki soruları öğrenciler anlamakta zorluk çekebilirler. Daha açık ve anlaşılabilir bir şekilde sorular oluşturulabilirdi. Ancak önceki etkinliklerde isim tamlamaları konusunu öğrendikleri için etkinliği yapabilirler.


5.TEMA: MİLLİ KÜLTÜR



1.METİN: TÜRKÜLER DOLUSU


       Kazanımı: Sıfatların cümledeki işlevlerini fark eder, uygun olarak kullanır.





Bu etkinlikte verilen işlevlerin her birine uygun sıfatlar bulunması ve bu sıfatlarla cümleler kurulması istenmiştir. Sıfat konusuyla ilgili bu ilk etkinlikte sıfat türlerinin işlevleri sezdirilmiş fakat tür ayrımına gidilmemiştir. Öğrencilerin konuyu anlamaları ve sıfat tamlaması kurmaları açısından başarılı bir etkinliktir.


2.METİN: ANADOLU YURT OLURKEN


      Kazanımı: Sıfat tamlamalarının kuruluş ve  anlam özelliklerini kavrar.



Bu etkinlikte metinde yer alan sıfat tamlamalarının bulunması ve bulunan tamlamaların tabloya yazılması istenmiştir. Metin sıfat tamlamalarını içinde barındırması açısından zengindir. Öğrencilerin öğrendiklerinden hareketle kendisinin metin içerisindeki sıfat tamlamalarını fark etmesi, öğrencilerin sıfat tamlamalarını ayırt ettiğini ve iyice kavradığını gösterecektir. Seviyelerine uygun, konuyu pekiştiren faydalı bir etkinliktir.







Bu etkinlikte iç içe geçmiş isim ve sıfat tamlamaları yer almaktadır. İç içe geçmiş bu tamlamaları belirleyerek hangilerinin isim tamlaması, hangilerinin sıfat tamlaması olduğunun bulunması ve tablolardaki ilgili bölümlere yazılması istenmiştir. Önceki etkinliklerde isim tamlamalarını ve sıfat tamlamalarını ayrı ayrı öğrenen öğrenciler bu etkinlikte isim tamlamaları ve sıfat tamlamaları arasındaki farkı göreceklerdir. Ancak konunun anlaşılması ve pekiştirilmesi açısından yeterince örneğe yer verilmemiştir. Örnek sayısı çoğaltılmalıdır. 

3.METİN: RAMAZAN


      Kazanımı: Edat, bağlaç, ünlemlerin işlevlerini ve cümleye kazandırdıkları anlam özelliklerini kavrar; bu kelimeleri işlevlerine uygun olarak kullanır.



Bu etkinlikte tablonun sol tarafında verilmiş olan kelimeleri kullanarak cümleler kurulması, sol tarafta verilen kelimelerin cümlelerde hangi görevde kullanılmış olduğunun ilgili bölüme yazılması istenmiştir. Edat, bağlaç, ünlem konularını önceki etkinliklerde öğrenen öğrenciler için geçmiş bilgilerini harekete geçiren ve öğrendiklerini uygulaması açısından faydalı bir etkinliktir. tablo şeklinde hazırlanmış olması öğrencilere görsel açıdan da zenginlik oluşturmuştur. 


4.METİN: ANADOLU'NUN CİRİT OYUNLARI


      Kazanımı: Edat, bağlaç ve ünlemleri işlevlerine uygun olarak kullanır.



Bu etkinlikte tablonun sol tarafında verilmiş olan kelimeleri kullanarak cümleler kurulması, sol tarafta verilen kelimelerin cümlelerde hangi görevde kullanılmış olduğunun ilgili bölüme yazılması istenmiştir. Edat, bağlaç, ünlem konularını önceki etkinliklerde öğrenen öğrenciler için geçmiş bilgilerini harekete geçiren ve öğrendiklerini uygulaması açısından faydalı bir etkinliktir. tablo şeklinde hazırlanmış olması öğrencilere görsel açıdan da zenginlik oluşturmuştur.  Bir önceki dil bilgisi etkinliğiyle aynıdır. Etkinlik güzel olmasına rağmen tekrara düşülmesi yerine farklı formatta bir etkinlik hazırlanması daha uygun olacaktır.

6.TEMA: OKUMA KÜLTÜRÜ




1.METİN: İLK ÇOCUKLUK


      Kazanımı: Kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanır.



Bu etkinlikte verilen kelimelerle yay ayraç içinde verilen türlere uygun cümleler kurulması istenmiştir. Öğrenciler aynı kelimelerin farklı görevlerde kullanılabileceğinin ayrımına varacak, zihninde yapılandırdığı bu ayrımı uygulamada da yerine getirecektir. Önceki etkinliklerde bu konuları öğrenen öğrenciler hepsinin ayrımına varabilecektir. Yapabilecekleri uygun bir etkinliktir. Ancak biraz zorlanabilirler.



2.METİN: KÜTÜPHANE


      Kazanımı: Kelimeleri cümlede farklı görevlerde kullanır.




Bu etkinlikte verilen kelimeler kullanılarak tablolarda belirtilen görevlere uygun birer cümle kurulması istenmiştir. Önceki etkinliğin tekrarına düşülmüştür. Farklı formatta etkinliklere yer verilebilirdi.





GENEL OLARAK
Etkinlikler kazanımlara uygundur. Ancak konuyu pekiştirmek açısından etkinlik sayısı yetersizdir. Ayrıca etkinlikler içerik ve biçim bakımından fazlaca tekrara düşmüştür. Farklı etkinlikler hazırlanarak öğrencilerin ilgisi arttırılabilir ve öğrendiklerini pekiştirmesi sağlanabilirdi.

Etkinlikler ana metinle bağlantısız hazırlanmıştır. Etkinliklerin içeriğinin ana metin üzerinden hazırlanması, öğrencilerin bütüncül düşünmesini engelleyerek kalıcı öğrenmelerini zorlaştırmıştır.